Importerzy towarów z Chin często w negocjacjach stają przed szeregiem dylematów. Wiele z nich dotyczy wyboru środka transportu, metody czy rozliczeń. A one wszystkie wpływają na koszty całkowite. W tym mieścić się będzie cena produktu, transportu, ubezpieczenie, podatki i cła. W zależności od kraju nadania i uzgodnionych incoterms będzie się brać pod uwagę różne elementy, ale trzeba pamiętać, że one wszystkie są kosztem importu towarów. I tylko w ten sposób można porównać kalkulacje i sprawdzić, które reguły handlu są w danym momencie bardziej korzystne. Z zasady w takich wypadkach mówi się o FOB oraz EXW, a każda z tych opcji ma swoje wady i zalety.
Czym są Międzynarodowe Reguły Handlu?
Międzynarodowe Reguły Handlu – czyli incoterms, szczególnie dla nowych importerów mogą być niejasne. Obejmują szereg różnorodnych procesów, więc ciężko jest dokonać szybkiej i miarodajnej analizy. Są różne rodzaje incoterms i skorzystanie z konkretnej opcji powinno być zawsze dopasowane do danego rodzaju importu. Nie ma bowiem rozwiązań uniwersalnych, które się opłacają w każdej sytuacji. Najczęściej stosowanymi regułami incoterms są FOB oraz EXW. To właśnie je stosuje się przy imporcie z zagranicy, a znajomość zasad sprawi, że nie zaskoczą nas kolejne koszty.
Incoterms zostały opracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową. To zestaw reguł dotyczących handlu stosowany na całym świecie. To one ustalają odpowiedzialność między nabywcą a sprzedającym w kontekście własności, odpowiedzialności za straty i szkody, a także podziału kosztów transportu. Dla nabywcy końcowego – na przykład klienta sklepu, te reguły nie mają większego znaczenia. Ale w momencie, gdy kupujemy produkt od producenta zza granicy, musimy znać zasady, by wiedzieć, w jakim momencie odpowiedzialność za towar przechodzi z dostawcy na nabywcę. I dlatego w momencie zakupów często będziemy spotykać się z propozycją stosowania reguł FOB lub EXW.
Zasady FOB (Free on Board)
To inaczej transport typu od portu do drzwi. Według tej reguły to dostawca jest odpowiedzialny za wszystkie lokalne opłaty. Będą one obejmować więc transport do portu, obsługę ładunku i odprawy celne w miejscu nadania. Z drugiej strony kupujący musi wynająć spedytora, który zajmie się odbiorem przesyłki oraz frachtem, gdy towary dotrą koleją, statkiem lub samolotem do Polski. To właśnie w tym momencie odpowiedzialność za przesyłkę przechodzi z dostawcy na importera.
Jak widać, FOB sprowadza się do odpowiedzialności importera za znalezienie spedytora do transportu ładunku. Natomiast dostawca, a często jest nim producent, zostaje obciążony wszystkimi lokalnymi opłatami w kraju nadania. By obniżyć koszty lokalne, może on wpłynąć na wybór spedytora, ale to zawsze importer podejmuje ostateczną decyzję. Warunki FOB sprawiają, że w kosztach całkowitych uwzględnione są opłaty lokalne oraz bufor.
Zalety i wady FOB
W wielu sytuacjach FOB pozwala zmniejszyć całkowite koszty transportu. Dzieje się tak wówczas, gdy dostawca dostarcza towary do portu oraz dokonuje odprawy po niższej cenie niż spedytor. Skorzystać można na tym rozwiązaniu szczególnie przy nadawaniu przesyłek LCL. Odpowiedzialność za całą dokumentację w kraju nadania przerzuca się wówczas na dostawcę. Tak zwana odprawa eksportowa jest szybka i łatwa. FOB oczywiście ma również wady. Problemy możemy mieć, gdy pomimo uzgodnień dostawca odmawia zapłaty kosztów lokalnych, a to sprawi, że wzrosną całkowite koszty wysyłki.
Zasady (EXW) Ex Works
Ten rodzaj transportu dotyczy przesyłek od drzwi do drzwi. Tym samym to importer ponosi odpowiedzialność za cały proces – czyli przewiezienie od dostawcy do odbiorcy w Polsce. W przypadku EXW należy więc wynająć spedytora do obsługi transportu i koniecznie trzeba sprawdzić, czy w ramach usługi jest realizowana odprawa celna zarówno w kraju nadania, jak i w Polsce.
Zalety i wady EXW
W niektórych przypadkach korzystniejszą opcją będzie zakup towarów na warunkach EXW. Wówczas na koszty nie wpływa transport do portu, obsługa towarów i odprawa celna. Sam produkt w efekcie będzie tańszy, ale odpowiedzialność za szereg koniecznych czynności spada na nabywcę. Tym samym musi on zaplanować cały transport od drzwi dostawcy do drzwi w Polsce, sprawdzić, czy posiada on prawo eksportu towarów, a przy poszukiwaniu spedytora dowiedzieć się, czy poza usługą „od drzwi do drzwi” zajmie się on również odprawą celną.
Co jest bardziej korzystne – FOB czy EXW?
Różnicę między FOB a EXW najprościej wytłumaczyć na poziomie kosztów. W tym pierwszym wypadku importer płaci za te czynności, które następują po tym, jak towary zostały załadowane na statek lub samolot, a dostawca ponosi koszty lokalne w danym kraju nadania. Natomiast według reguły EXW importer jest odpowiedzialny za wszystkie płatności związane z transportem do Polski. Warto więc bardzo dokładnie przeanalizować warunki dostaw, bo atrakcyjna cena towarów z Chin nie może być jedynym argumentem skłaniającym do zakupu produktów. Dostawca musi wskazać zasadę, a ona powinna być dla nas korzystna.
W przypadku FOB importer może liczyć na bezpłatną dostawę do burty statku. Tym samym chiński producent lub dostawca pokryje koszty transportu z firmy, fabryki lub magazynu do portu. Może przewieść je własnymi pojazdami lub też zlecić to zadanie firmie spedycyjnej. W ten sposób jest realizowany transport specjalny lub też połączony z innymi towarami czy zleceniami. W praktyce chodzi o to, by przesyłka dotarła na statek lub też do magazynu portowego czy innego wskazanego przez spedycję realizującą transport morski, kolejowy lub lotniczy. Dostawca ponosi wszystkie opłaty związane z przewozem (niezależnie od wybranej metody), dokumentacją eksportową, przygotowaniem towaru, pakowaniem i odprawą po stronie chińskiej. Natomiast importer zapłaci za fracht morski i ubezpieczenie.
Inaczej rozliczenia wyglądają przy wyborze reguły EXW. Ona stanowi, że produkty są do odebrania fabryce/magazynie producenta. Tym samym to importer musi zapłacić za wszystkie koszty transportu – to jest odbiór, załadunek, transport drogowy do portu, przygotowanie towaru do wysyłki, dokumenty eksportowe, formalności i odprawę celną. Pokrywa również koszta frachtu morskiego czy kolejowego. Już pobieżne porównanie pokazuje, że ta opcja dla kupującego jest zdecydowanie mniej korzystna, a dodatkowe koszty rosną wraz z wielkością, wagą oraz specyfiką towarów. Poza tym reguła Ex-work może wiązać się też z problemami formalnymi związanymi z dokumentacją, wymogami bezpieczeństwa czy właściwymi oznaczeniami. Wynika to z faktu, że producent w Chinach po prostu nie musi się nimi zajmować, a tym samym nie ponosi odpowiedzialności za towar, a także za eksport ładunku.
Są sytuacje, gdy cena EXW będzie korzystniejsza i okaże się lepszą opcją niż FOB. Tak stanie się, gdy importer korzysta już ze sprawdzonej spedycji oraz łączy towary od różnych dostawców w jednym transporcie. Warto zwrócić uwagę, że obie reguły można też dowolnie łączyć i tworzyć takie kombinacje, które finalnie będą się po prostu opłacać. Z zasady z EXW najczęściej korzystają więc importerzy z dużym doświadczeniem, którzy znają wszystkie etapy wysyłki, przepisy celne w kraju produkcji oraz w miejscu docelowym. Co istotne, importer może podpisać z producentem porozumienie o załadowaniu towarów na pierwszy środek transportu, ale i tak ponosi za cały proces odpowiedzialność.
Jeden i drugi rodzaj transportu może obejmować wszystkie środki transportu i dotyczy zarówno drobnicy, pełnych kontenerów, jak i towaru masowego.